COLUMN ETHIEK | Onze verantwoordelijkheid?
Door Lars Assen
Wist je dat John Cleese jaarlijks zo’n 20.000 euro betaalt voor stamcelbehandelingen in Zwitserland? Hiermee wil hij zich ‘verjongen’. Cleese is zeker niet de enige stamceltoerist. Meestal gaat het om (ongeneeslijke zieke) patiënten die zoeken naar een (laatste) redmiddel.Een kwetsbare groep, die hiermee niet alleen een financieel, maar ook een gezondheidsrisico lopen; sommigen sterven zelfs. Ondanks het gebrek aan wetenschappelijk bewijs en waarschuwingen van medici en wetenschappers voor deze techniek, blijven deze klinieken populair. Daarnaast vertellen mensen in persoonlijke testimonialfilmpjes – via social media verspreid door deze commerciële bedrijven – over hun positieve ervaringen met de klinieken en wat het hen heeft opgeleverd.
De morele vraag is of deze patiënten moeten worden beschermd tegen leed als gevolg van onjuiste informatie (want: overdreven ‘werking’) en manipulatie (want: emotionele overtuiging). Artsen en onderzoekers kunnen én moeten misschien wel een rol spelen in de informatievoorziening naar deze patiënten en andere mensen die hun gezondheid met onbewezen interventies willen verbeteren. De vraag is dan wel hoe deze rol eruit moet zien, en waar de verantwoordelijkheid ophoudt bij patiënten die niet “van ons” zijn. Onderliggend is er nog de bredere vraag: moeten we mensen beschermen tegen andere behandelingen die geen bewezen gezondheidseffect hebben? Of laten we de keuze en verantwoordelijkheid toch bij de patiënten?
<p>Deze column verscheen in de Radbode#4, september 2024, pag. 7</p>