COLUMN ETHIEK | Goede bedoelingen
We hebben geen jaarwisseling nodig voor goede voornemens. We formuleren ze dagelijks en in de ethiek zijn ze van groot belang. Verantwoord handelen is vaak bewust, met intenties. Wie van goede wil is – wij toch allemaal? – heeft goede bedoelingen.
Iemand die per ongeluk of uit eigen belang een ander een dienst bewijst, vinden we minder prijzenswaardig dan iemand die bewust een ander helpt. Het gevolg is hetzelfde, maar de intentie verschilt en daarmee ook de betekenis van wat we doen. Ondanks onze goede bedoelingen, lopen zaken geregeld anders dan we beoogden. Onze invloed op de gevolgen van ons handelen kent beperkingen, zelfs als we van goede wil zijn.
Ook in de gezondheidszorg. Medische fouten worden niet met opzet gemaakt, maar ze gebeuren wel en ze kunnen ernstige gevolgen hebben. Wie levert er af en toe niet slechter, slordiger of later werk af dan de bedoeling was? Laksheid, een zwakke wil, domme pech, een toevallige samenloop van omstandigheden, overmacht, het lot. Er zijn veel factoren waardoor onze goede bedoelingen niet altijd goed uitpakken. Toch blijven we in veel gevallen wel verantwoordelijk. Dat maakt ons werk spannend en onzeker, leidt tot schuld en schaamte die als een loden last op ons kunnen drukken. In de ethiek en de gezondheidszorg hebben we het niet zo vaak over vergeving. Maar we hebben het hard nodig om ons met elkaar en onszelf te kunnen verzoenen, als er zaken ernstig mislopen, ondanks onze goede bedoelingen.
Deze column verscheen in de Radbode#1, februari 2025, pag. 7